Bilgiler

Ambalaj: Hammaddeden işlenmiş ürüne kadar, bir ürünün üreticiden kullanıcıya veya tüketiciye ulaştırılması aşamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan herhangi bir malzemeden yapılmış, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Ek-1’ de yer alan Ambalaj Tanımına İlişkin Açıklayıcı Örneklerde belirtilenler ile geri dönüşsüz olanlar da dâhil tüm ürünler.

Ambalaj Atıkları: Üretim artıkları hariç, ürünlerin veya herhangi bir malzemenin tüketiciye ya da nihai kullanıcıya ulaştırılması aşamasında ürünün sunumu için kullanılan ve ürünün kullanılmasından sonra oluşan kullanım ömrü dolmuş tekrar kullanılabilir ambalajlar da dâhil çevreye atılan veya bırakılan satış, ikincil ve nakliye ambalajlarının atıkları.

Ambalaj Atığı Üreticisi: Ambalajlı ürünü kullanarak ambalaj atığının oluşmasına sebep olan gerçek veya tüzel kişiler.

Ambalaj Atıkları Yönetimi: Ambalaj atıklarının belirli bir sistem içinde, kaynağında ayrı toplanması, taşınması, ayrılması, tekrar kullanılması, geri dönüştürülmesi, geri kazanılması, bertarafı ve bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesini kapsar.

Ambalaj Atıkları Yönetim Planı: Ambalaj atıklarının biriktirilmesi, toplanması, taşınması, ayrılması, geri dönüştürülmesi ve geri kazanılması faaliyetlerinin çevre ile uyumlu şekilde gerçekleştirilmesine yönelik olarak yapılacak çalışmalar ile bu çalışmaların kimler tarafından nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını gösteren detaylı eylem planıdır.

Ambalaj Atığı Üreticilerinin Yükümlülükleri: Ambalaj atığı üreticileri, ambalaj atıklarını, bağlı bulundukları belediyenin ambalaj atıkları yönetim planına uygun olarak, diğer atıklardan ayrı biriktirmek ve belediyenin toplama sistemine bedelsiz vermekle yükümlüdür. Ancak, organize sanayi bölgeleri yönetimleri, organize sanayi bölgeleri bünyesinde yer alan sanayi işletmeleri ve diğer sanayi işletmeleri, satış noktaları ve alışveriş merkezleri, belediyenin yönetim sistemi dışında kalan sivil hava ulaşımına açık hava alanları ile bu hava alanları bünyesinde yer alan tüm tesisler, belediye mücavir alan sınırları dışında kalan ambalaj atığı üreticileri 23 üncü maddede belirtilen şartları sağlamaları durumunda, oluşan ambalaj atıklarını Çevre Lisanslı / Geçici Faaliyet Belgeli (GFB) toplama ayırma tesisine veya belediyenin toplama sistemine bedelsiz şartı aranmaksızın verebilirler.

Ambalaj Üreticilerinin Yükümlülükleri:

a) Ambalajı tasarım aşamasından başlayarak, üretim ve kullanım sonrasında en az atık üretecek, geri dönüşümü ve geri kazanımı en kolay, en ekonomik ve çevreye en az zarar verecek şekilde üretmekle,

b) Ambalaj malzemesini tekrar kullanıma, geri dönüşüme ve/veya geri kazanıma uygun olacak şekilde tasarlamak, üretmek ve piyasaya sunmakla,

c) Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında eğitim faaliyetleri yapmakla ve bu faaliyetlere katkıda bulunmakla,

ç) Ek-4’te yer alan Ambalaj Üreticisi Müracaat Formunu, ürettikleri ambalajları müşterilerine satışı esnasında ambalaj kullanmaları halinde ise ayrıca Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurabilmek için kullanıcı kodu ve program erişim şifresi almakla,

d) Bir önceki yıl ürettiği, ithal ettiği, ihraç ettiği, piyasaya sürdüğü ambalajlar için Ek–4’te yer alan Ambalaj Üreticisi Müracaat Formunu, piyasaya sürdüğü ve/veya ihraç ettiği ürünlerin ambalajları için ise Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurarak her yıl Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve şehircilik müdürlüğüne göndermekle,

e) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan ambalaj atıklarını önleme ile ilgili tedbirleri almakla,

f) Ambalajları 14 üncü ve 15 inci maddelerdeki hükümlere uygun olarak üretmekle,

g) Üretilen ambalajlarda işaretlemenin tercih edilmesi halinde ambalajlarını, üretim esnasında 16 ncı maddede belirtilen şekilde işaretlemekle, yükümlüdürler.

Tedarikçilerin Yükümlülükleri:

a) Ek-6’da yer alan Ambalaj Tedarikçisi Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurabilmek için kullanıcı kodu ve program erişim şifresi almakla,

b) Bir önceki yıl tedarik ettiği ambalajları için Ek-6’da yer alan Ambalaj Tedarikçisi Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurarak her yıl Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve şehircilik müdürlüğüne bildirmekle, yükümlüdürler.

Piyasaya Sürenlerin Yükümlülükleri:

a) Ürünlerin ambalajlanması sırasında tekrar kullanıma uygun ambalajları tercih etmekle,

b) Ürünün kullanımı sonrasında en az atık üretecek, geri dönüşümü ve geri kazanımı en kolay ve en ekonomik ambalajları kullanmakla,

c) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan ambalaj atıklarını önleme ile ilgili tedbirleri almakla,

ç) Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurabilmek için kullanıcı kodu ve program erişim şifresi almakla,

d) Miktara bakılmaksızın bir önceki yıl piyasaya sürdüğü, ithal ettiği, ihraç ettiği ürünlerin ambalajları için Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu elektronik yazılım programı üzerinden doldurarak her yıl Şubat ayı sonuna kadar göndermekle,e) Ek-5’te yer alan Piyasaya Süren Müracaat Formunu, elektronik yazılım programına kaydolduğu yıl dâhil olmak üzere bildirimde bulunmadığı yılları da kapsayacak şekilde doldurmakla,

f) 17 nci maddede belirtilen geri kazanım hedeflerini sağlamakla,

g) Geri kazanım hedeflerinin sağlanması için geri kazanım kapasitesini oluşturmakla,

ğ) Kaynakta ayrı toplanan, geri dönüştürülen ve geri kazanımı sağlanan ambalaj atıklarına ait belgelerini, elektronik yazılım programı üzerinden 18 inci maddedeki hükümler doğrultusunda her yıl Şubat ayı sonuna kadar göndermekle,

h) Piyasaya sürülen ürünlerin ambalajlarının 14 üncü ve 15 inci maddeler hükümlerine uygunluğunu kontrol etmekle,

ı) Piyasaya sürülen ürünlerin ambalajlarında işaretlemenin tercih edilmesi halinde ambalajlarını, 20 nci maddede belirtilen şekilde işaretlemekle, yükümlüdürler.

Piyasaya sürenler; geri kazanım yükümlülüklerinin yerine getirilmesi amacıyla aşağıdaki yöntemlerinden en az birini tercih etmekle yükümlüdür:

Ürünlerinin Ambalajlarına Depozito Uygulaması Yöntemini Tercih Edenler;

1) Tek yönlü depozito uygulanması durumunda geri alınan ambalaj atıklarının çevre lisanslı/geçici faaliyet belgeli geri dönüşüm veya geri kazanım tesislerine gönderilmesini sağlamakla,

2) Kullanım ömrü dolmuş depozitolu ambalajların çevre lisanslı/geçici faaliyet belgeli geri dönüşüm veya geri kazanım tesislerine gönderilmesini sağlamakla, 3) Eğitim faaliyetleri yapmak ve katkıda bulunmakla,

4) Depozito uygulamasına ilişkin planı il çevre ve şehircilik müdürlüklerine sunmakla, yükümlüdür.

Yetkilendirilmiş Kuruluşla Anlaşma Yöntemini Tercih Edenler;

1) Bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmek üzere yetkilendirilmiş kuruluşla sözleşme yapmakla,

2) Yükümlülüklerini, idari, teknik, hukuki ve mali şartlarının taraflarca belirlendiği sözleşme ile yetkilendirilmiş kuruluşa devretmekle, yükümlüdür.

Yükümlülüklerin yerine getirilmesinde, yetkilendirilmiş kuruluş ve yetkilendirilmiş kuruluşa üye olan piyasaya sürenler müteselsilen sorumludurlar. Piyasaya sürenler bir veya birden fazla yetkilendirilmiş kuruluşa üye olabilirler.

Satış Noktalarının Yükümlülükleri:

a) Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanmasını sağlamak amacıyla, satış noktalarında tüketicilerin rahatlıkla görebilecekleri yerlerde, tüketicilerin bilgilendirilmesi, atıkların ayrı toplanması ve türlerine göre tasnifinin sağlanması için ambalaj atığı toplama noktaları oluşturmakla,

b) Kod numarası almamış olan piyasaya süren işletmeleri tespit ederek, il çevre ve şehircilik müdürlüğüne bildirmekle, kod numarası almamış işletmelerin ürünlerini satmamakla ve bu konuda yetkilendirilmiş kuruluş ile işbirliği yapmakla,

c) Poşet kullanımını en aza indirecek tedbirleri almakla, yapılan çalışmalarını her yıl Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve şehircilik müdürlüğüne bildirmekle,

ç) Satış noktalarında oluşan ve ambalaj atığı toplama noktalarında biriktirilen ambalaj atıklarını oluştukları yerde, belediyenin sistemine geri kazanımını sağlamak üzere vermekle, yükümlüdürler.

Ambalaj atıklarının toplanması – ayrılması, geri dönüştürülmesi ve/veya geri kazanılması amacıyla faaliyet göstermek isteyen gerçek ve tüzel kişiler, tesisleri için “Çevre İzin ve Lisans Belgesi” almak zorundadır.

Ambalaj atıklarımı nasıl biriktireceğim ?

Ambalaj atıklarını biriktirdikten sonra ne yapacağım? Evde, işyerlerinizde, alışverişlerinizde kullandığınız ürünlerin ambalajlarını ayrı şekilde biriktirebilirsiniz. Evinizde iseniz ambalaj atıklarınızı, diğer çöplerinizden farklı olarak mavi renkteki çöp torbalarında biriktirmelisiniz. Apartman görevlisine bu şekilde teslim etmeniz geri dönüşümün ilk adımı olarak yeterli olacaktır. Ayrı olarak biriktirdiğiniz ambalajlarınızı ister belediyeniz tarafından temin edilmiş geri dönüşüm konteynerlerine de bırakabilir, iş yerinizde veya okulunuzda geri dönüşüm kutuları var ise bu noktalara da atıklarınızı atabilirsiniz. Bu konteynerler belediyeniz tarafından düzenli olarak toplatılmak zorundadır.

Belediyemizden geri dönüşüm kumbaralarından apartmanımıza, mahallemize, okulumuza istiyoruz, ne yapmalıyız ?

Tüm geri dönüşüm kumbara taleplerinizi öncelikle belediyenize bildirmelisiniz. Ambalaj Atıkları Yetkilendirilmiş Kuruluşa ait kumbaralar, talebiniz uygun bulunduğu takdirde belediyeler aracılığı ile teslim edilecektir.

Alışveriş poşetleri ambalaj mıdır ?

Yönetmeliğin EK-1 inde ambalaj tanımına ilişkin örnekler verilmiştir. Bu örneklere göre alışveriş poşetleri ambalaj olarak tanımlanmamaktadır. Ancak, Yönetmelikte alışveriş poşetleri ile ilgili düzenlemeler bulunmaktadır. Ambalajlı ürünlerin satısını yapan 200 m2 den büyük kapalı alana sahip satış noktaları, poşet kullanımını en aza indirecek tedbirleri almak ve yapılan çalışmaları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine göndermekle yükümlüdürler.

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında kod ve şifre alacak mıyım ?

Ambalaj malzemesi üretenler ve ithal edenler ambalaj üreticisi olarak, ürünü ambalajlar ile paketleyen, markasını kullanan firmalar yada ithalatçılar piyasaya süren olarak, piyasaya sürenlere ambalaj tedarik edenler ile fason üretim yapanlar bulundukları ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden bildirim yapmak için kod numarası ve şifre almak zorundadır.

Ahşap ambalaj malzemesinde belgeleme sorumluluğu var mıdır ?

24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde 2013 yılı itibarı ile ahşap ambalaj malzemesi için geri kazanım hedefi getirilmiştir. Dolayısıyla 2013 yılından itibaren belgeleme sorumluluğu vardır.

• CD kutusuna sarılmış streç film

• Tek kullanımlık tabak ve bardaklar

• Satış yerlerinde doldurularak kullanılan yapışkan film, sandviç torbaları, alüminyum folyo ve benzeri malzemeler

• Hazır yiyecek ambalajları

• Su, maden suyu, meyve suyu şampuan, deterjan ve benzeri ambalajların kapakları

• Köpük, karton ve benzeri destekleyici malzemelere • Yumurta viyolleri

• Her türlü oyuncak ambalajları

• Dergi, kitap vb. basın yayınların ambalajları

• Her türlü mobilya ve aksesuarların sarıldığı ambalajlar

• Giysilerin taşınmasında ve satışında kullanılan ambalajlar

• Fıçı, varil, bidon vb.

• Her türlü promosyon ürünlerinin ambalajları

• İplik, tuvalet kâğıdı, kağıt havlu vb ürünlerin sarıldığı makara ve masuralar

• Kumaş ve benzeri ürünlerin sarıldığı rolik, konik, makara vb. ürünler

• Kargo ve kurye sektöründe kullanılan zarflar, plastik poşetler ve koliler

ve benzeri ürünler

• Ambalaj olarak kullanılan ahşap ve tekstil malzemeler

AŞAĞIDAKİ ÖRNEKLER “AMBALAJ” DEĞİLDİR

• Bitki saksıları

• Tamir, bakım aletleri gibi saklama kutuları

• Çay poşetleri

• Peynirin etrafındaki balmumu tabakası

• CD’nin içinde kendisiyle birlikte saklandığı kap

• Tek kullanımlık çatal, bıçak, kaşık

• Kapağın bir kısmını oluşturan rimel fırçası

• Ambalaja takılan yapışkan etiketler

• Ambalajlamada kullanılan plastik, metal ve benzeri şeritler

• Deterjanların içinde bulunan ve doz ölçmede kullanılan kaplar

• Alışveriş poşetleri

• Kamera, fotoğraf makinesi vb. aletlerin muhafaza ve taşıma kutu ve çantaları

• Sucuk, sosis, salam vb. ürünlerin kılıf ve zarları

• İlk yardım seti kutuları

• Kablo ve tellerin sarıldığı büyük makaralar

Satış yerlerinde doldurulmak üzere tasarlanan ve bu şekilde kullanılan ürünler ve satış yerlerinde satılan ya da doldurulması tasarlanan ve bu şekilde kullanılan tek kullanımlık ürünler, ambalaj görevi görmeleri şartıyla ambalaj olarak kabul edilir. Ambalajın parçaları ve ambalajda bulunan destekleyici, yardımcı parçalar bütünleşik oldukları ambalajın parçası kabul edilir. Bir ürüne doğrudan asılan ya da takılan ve ambalaj görevi gören yardımcı parçalar o ürünün ayrılmaz bir parçası olmayıp, tüm parçaları ile birlikte kullanılıp, tüketilip, bertaraf edilmedikçe, ambalaj kabul edilir. Herhangi bir ürünün ambalaj olup olmadığına, bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde ve yukarıda verilen örnekler incelenerek karar verilir.

Evlerde ve endüstri tesislerinde oluşan plastik içeriğe sahip atıklara plastik atıklar denir. Örneğin; poşetler, otomotiv sektöründe kullanılan plastik malzemeler, yalıtım malzemeleri, oyuncak sektöründe kullanılan plastik malzemeler, kozmetik sektöründe kullanılan ambalajlar, gıda sektöründe kullanılan ambalajlardır (yoğurt, deterjan, meşrubat kutuları vb.).

Plastik atıklar tesise kabulü yapıldıktan sonra cinslerine göre ayrıştırılır (PE, PP, PVC, HDPE, LDPE, PET, PS vb.). Cinslerine göre ayrıştırılan plastik atıklar yıkandıktan sonra kırma makinelerinde kırılıp, küçük parçalara ayrılır ve kurutulur. Kurutulma işleminden sonra eritilir, eriyik haldeki plastik filtrelerden geçirilerek kesme işlemi yapılır ve boyutlandırılır ve granül (plastik hammaddesi) haline getirilir.

Plastik ürünler üreten firmalara gönderilen granül boru, membran, poşet vb. ürünlerin üretiminde 2. sınıf hammadde olarak kullanılır.

Plastik hammaddesi petrol olup, geri dönüşüm sistemine kazandırılamayan plastik atıkların en büyük zararı doğal kaynakların tükenmesine neden olmasıdır.

Dünya genelinde her yıl 300 milyon ton plastik ve 500 milyar ila 1 trilyon arasında plastik poşet üretiliyor. Bu plastiklerin üretimi esnasında 200 – 400 milyon varil petrol kullanılıyor. Plastikler, tek kullanımlık tüketim amaçlı üretildiği için neredeyse üretilen plastiğin yarısı çöp sınıfına giriyor. Önemli bir kısmı ise denize atılıyor. Bir doğa katliamına sebep olan plastikler insanlar, bitkiler ve hayvanlar için oldukça zehirlidir. Her yıl 4-5 trilyon plastik poşet üretilir ve her yıl bir milyar kuş ve memeli hayvan bu plastik atıkları sindirdiği için ölüyor.

Ambalaj: Hammaddeden işlenmiş ürüne kadar, bir ürünün üreticiden kullanıcıya veya tüketiciye ulaştırılması aşamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan herhangi bir malzemeden yapılmış, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Ek-1’ de yer alan Ambalaj Tanımına İlişkin Açıklayıcı Örneklerde belirtilenler ile geri dönüşsüz olanlar da dâhil tüm ürünler.

Üretim artıkları hariç, ürünlerin veya herhangi bir malzemenin tüketiciye ya da nihai kullanıcıya ulaştırılması aşamasında ürünün sunumu için kullanılan ve ürünün kullanılmasından sonra oluşan kullanım ömrü dolmuş tekrar kullanılabilir ambalajlar da dâhil çevreye atılan veya bırakılan satış, ikincil ve nakliye ambalajlarının atıkları.

Ambalajlı ürünü kullanarak ambalaj atığının oluşmasına sebep olan gerçek veya tüzel kişiler.

Ambalaj atıklarının belirli bir sistem içinde, kaynağında ayrı toplanması, taşınması, ayrılması, tekrar kullanılması, geri dönüştürülmesi, geri kazanılması, bertarafı ve bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesini kapsar.

Ambalaj atıklarının biriktirilmesi, toplanması, taşınması, ayrılması, geri dönüştürülmesi ve geri kazanılması faaliyetlerinin çevre ile uyumlu şekilde gerçekleştirilmesine yönelik olarak yapılacak çalışmalar ile bu çalışmaların kimler tarafından nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını gösteren detaylı eylem planıdır.

Ambalaj atığı üreticileri, ambalaj atıklarını, bağlı bulundukları belediyenin ambalaj atıkları yönetim planına uygun olarak, diğer atıklardan ayrı biriktirmek ve belediyenin toplama sistemine bedelsiz vermekle yükümlüdür. Ancak, organize sanayi bölgeleri yönetimleri, organize sanayi bölgeleri bünyesinde yer alan sanayi işletmeleri ve diğer sanayi işletmeleri, satış noktaları ve alışveriş merkezleri, belediyenin yönetim sistemi dışında kalan sivil hava ulaşımına açık hava alanları ile bu hava alanları bünyesinde yer alan tüm tesisler, belediye mücavir alan sınırları dışında kalan ambalaj atığı üreticileri 23 üncü maddede belirtilen şartları sağlamaları durumunda, oluşan ambalaj atıklarını Çevre Lisanslı / Geçici Faaliyet Belgeli (GFB) toplama ayırma tesisine veya belediyenin toplama sistemine bedelsiz şartı aranmaksızın verebilirler.

Ambalaj atıklarını biriktirdikten sonra ne yapacağım? Evde, işyerlerinizde, alışverişlerinizde kullandığınız ürünlerin ambalajlarını ayrı şekilde biriktirebilirsiniz. Evinizde iseniz ambalaj atıklarınızı, diğer çöplerinizden farklı olarak mavi renkteki çöp torbalarında biriktirmelisiniz. Apartman görevlisine bu şekilde teslim etmeniz geri dönüşümün ilk adımı olarak yeterli olacaktır. Ayrı olarak biriktirdiğiniz ambalajlarınızı ister belediyeniz tarafından temin edilmiş geri dönüşüm konteynerlerine de bırakabilir, iş yerinizde veya okulunuzda geri dönüşüm kutuları var ise bu noktalara da atıklarınızı atabilirsiniz. Bu konteynerler belediyeniz tarafından düzenli olarak toplatılmak zorundadır.

Belediyemizden geri dönüşüm kumbaralarından apartmanımıza, mahallemize, okulumuza istiyoruz, ne yapmalıyız ?

Tüm geri dönüşüm kumbara taleplerinizi öncelikle belediyenize bildirmelisiniz. Ambalaj Atıkları Yetkilendirilmiş Kuruluşa ait kumbaralar, talebiniz uygun bulunduğu takdirde belediyeler aracılığı ile teslim edilecektir.